JASKINIE

 Jaskinie ogólnie dzielą się na pierwotne, które powstają przy kształtowaniu się skały oraz wtórne dzielące się na tektoniczne i krasowe. Zjawiskiem krasowym nazywamy rozpuszczanie się skał przez wodę. Zimna górska woda zawiera dużo dwutlenku węgla, który w reakcji z węglanem wapnia (głównym składnikiem skał osadowych) na wskutek reakcji chemicznej powoduje rozpuszczanie skał i tak powstają jaskinie krasowe. Dzięki zjawiskom krasowym oprócz jaskiń powstają m. in. wąwozy, leje czy wywierzyska.

Fot. To ja w jaskini Strzystarskiej

Fot. T. Zabrzewski "Wywierzysko"

Największe jaskinie w Polsce i najgłębsze znajdują się na terenie Tatr Zachodnich i jest ich ok. 700. Największą jaskinią w Tatrach Zachodnich to "Wielka Śnieżna".  Ze względu na charakter jaskiń to można ich podzielić na turystyczne i taternickie (sportowe). Jaskiń turystycznych najwięcej jest w Dol. Kościeliskiej tj. Mroźna (posiada oświetlenie), Mylna, Raptawicka, Obłazkowa i Smocza Jama oraz w Dol. ku Dziurze jaskinia Dziura.

Oprócz jaskiń turystycznych jest wiele jaskiń o charakterze sportowym. Jaskinie sportowe nie nadają się do zwiedzania turystycznego ze względu na stopień trudności. Jaskiniami tymi zajmują się taternicy jaskiniowi, którzy mają odpowiedni sprzęt i posiadają odpowiednie przeszkolenie zdobyte na specjalistycznych kursach po których otrzymują "Kartę Taternika".  Taternictwo jaskiniowe to turystyka, wspinaczka i nauka. Jaskinie sportowe składają się głównie z kominów i studni, które pokonuje się specyficznymi technikami jaskiniowymi zwanymi SRT.

Początek taternictwa jaskiniowego w Polsce to lata 20-te ub. w. Pierwsza grupa powstaje w Zakopanem. W chwili obecnej w Polsce jest wiele klubów zajmujących się Taternictwem jaskiniowym zwanym też alpinizmem jaskiniowym.

 Fot. Otwór Strzystarskiej J.

Oprócz Tatr Zachodnich jaskinie występują w Tatrach Wysokich. Największą Jaskinią w Tatrach Wysokich to "Cień Księżyca" w masywie Szerokiej Jaworzyńskiej.

Kolejną grupą górską należącą do Tatr to Tatry Bielskie (położone całkowicie po stronie słowackiej), które w odróżnieniu od pozostałych są zbudowane całkowicie ze skał osadowych. W Tatrach Bielskich również występują jaskinie. Największą jest "Jaskinia Bielska" udostępniona do zwiedzania turystycznego a najgłębszą jest "Jaskinia Strzystarska"o charakterze sportowym. Jaskinia Strzystarska ma 201 m deniwelacji. Otwór wejściowy połażony jest na pn. wsch. stokach Hawrania od strony Strystarskiego Żlebu na wys. w. g. W. Cywińskiego 1580 m. ? Warto zauważyć, że w kartografi na wszystkich mapach wydanych do tej pory umieszczany jest ze sporym błędem, jedynie W. Cywiński w swoich przewodnikach opisuje go precyzyjnie. Cechą charakterystyczną jest po lewej stronie pętla wykonana z linki stalowej.

W lipcu 1998 r. postanowiliśmy dokonać pierwszego polskiego przejścia tej jaskini. Na wspólną akcję jaskiniową wybrałem się z Jarkiem, Szczepanem i Bartkiem. Akcję rozpoczęliśmy w nocy ok. 22:00.

Fot. W Strzystarskiej

od lewej; Bartek, Szczepan, Jarek

Po zjechaniu no dno pierwszej studni zlotowej zobaczyliśmy solidne zabezpieczenie. Na szczęście było otwarte. Po zjechaniu systemem pochylni i studni oraz kilku zacisków dotarliśmy do skomplikowanego labiryntu rur i meandrów na dnie jaskini. Po drodze były też ciekawe kominy. Czas pierwszej akcji zajął nam ok. 6.5 h. Jaskinia ma jeszcze sporo możliwości eksploracyjnych, zwłaszcza okolice najniżej położone.

O tej akcji można przeczytać w kwartalniku "Jaskinie" Nr.5 (12) 1998 s. 18-19 pt. "A jednak ożywają" /Jarosław Rogalski.

W jaskiniach tatrzańskich panują surowe warunki, które nie są sprzyjające życiu. Występuje tu ciemność absolutna, wilgotność 100% oraz stała temperatura utrzymująca się przez cały rok +4 st. C tj. tyle co w lodówce domowej.

Ze względu na warunki panujące w jaskiniach trzeba stosować odpowiednie ubranie składające się z jednoczęściowych (ze względu na zaciski) kombinezonów (wewnętrzny i zewnęczny). Istotnym elementem jest też odpowiednie oświetlenie. Kiedyś oświetleniem podstawowym był acetylen z karbidu (wytwornica i palnik) jednak ostatnio w jaskiniach tatrzańskich wprowadzono zakaz stosowania takiego oświetlenia. Obecnie stosuje się różne rozwiązania w oparciu o diody LED. W jaskini zawsze trzeba mieć min. dwa niezależne źródła światła.

Fot.  w Pasterskiej

Uwaga: mapy mają charakter orientacyjny i nie są zachowane na nich proporcje odległości. Ich istotą jest odtworzenie przebiegu grani.

 Granówka Tatr Bielskich

Graniówka Szerokiej Jaworzyńskiej